روان شناسی بهداشت ، در سالهای اخیر اهمیت زیادی برای نقش راهبردهای مقابله و سبک زندگی افراد در چگونگی وضعیت سلامت جسمانی و روانی آنها قائل شده است. شیوههای مقابله ، تواناییهای شناختی و رفتاری هستند که فرد مضطرب به منظور کنترل نیازهای خاص درونی و بیرونی فشارآور بکار میگیرد. در مقابله مذهبی ، از منابع مذهبی مثل دعا و نیایش ، توکل و توسل به خداوند و .... برای مقابله استفاده میشود. از آنجایی که این نوع مقابلهها هم منبع حمایت عاطفی و هم وسیلهای برای تفسیر مثبت حوادث زندگی هستند، میتوانند مقابلههای بعدی را تسهیل نمایند، بنابراین به کارگیری آنها برای اکثر افراد، سلامت ساز است.
رفتارهای مذهبی ارزش مثبتی در پرداختن به نکات معنیدار زندگی دارند. رفتارهایی از قبیل توکل به خداوند ، زیارت و ... میتوانند از طریق ایجاد امید و تشویق به نگرشهای مثبت ، موجب آرامش درونی فرد شوند. باور به این که خدایی هست که موقعیتها را کنترل میکند و ناظر بر عبادت کنندههاست، تا حد زیادی اضطراب مرتبط با موقعیت را کاهش میدهد. بطوری که اغلب افراد مومن ارتباط خود را با خداوند مانند ارتباط با یک دوست بسیار صمیمی توصیف میکنند و معتقدند که میتوان از طریق اتکاء و توسل به خداوند ، اثر موقعیتهای غیرقابل کنترل را به طریقی کنترل نمود. به همین دلیل گفته میشود که مذهب میتواند به شیوه فعالی در فرآیند مقابله موثر باشد.
بطور کلی مقابله مذهبی ، متکی بر باورها و فعالیتهای مذهبی است و از این طریق در کنترل استرسهای هیجانی و ناراحتیهای جسمی به افراد کمک میکند. داشتن معنا و هدف در زندگی ، احساس تعلق داشتن به منبعی والا ، امیدواری به کمک و یاری خداوند در شرایط مشکلزای زندگی ، برخورداری از حمایتهای اجتماعی ، حمایت روحانی و ... همگی از جمله منابعی هستند که افراد مذهبی با برخورداری از آنها میتوانند در مواجهه با حوادث فشارزای زندگی ، آسیب کمتری را متحمل شوند.
مذهب و مقابله با فشارهای روانی
مذهب میتواند در تمامی عوامل ، نقش موثری در استرسزایی داشته باشد و در ارزیابی موقعیت ، ارزیابی شناختی فرد ، فعالیتهای مقابله ، منابع حمایتی و ... سبب کاهش گرفتاری روانی شود. بر این اساس ، مدتها است که تصور میشود بین مذهب و سلامت روان ارتباط مثبتی وجود دارد و اخیرا نیز روانشناسی مذهب ، حمایتهای تجربی زیادی را در راستای این زمینه فراهم آورده است. ویتر و همکاران او نشان دادند که 20 تا 60 درصد متغیرهای سلامت روانی افراد بالغ ، توسط باورهای مذهبی تبیین میشود. در مطالعه دیگری ، ویلتیز و کریدر نشان دادند که در یک نمونه 1650 نفری با میانگین سنی 50 ، نگرشهای مذهبی با سلامت روانی رابطه مثبتی دارند.
بر اساس مطالعات انجام شده دیگر ، بین مذهبی بودن و معنادار بودن زندگی و سلامت روانی ارتباط نزدیکی وجود دارد. در یک بررسی که 836 بزرگسال با میانگین 73.4 سال شرکت داشتند، معلوم شد که بین سه شاخص مذهبی بودن (فعالیتهای مذهبی غیرسازمان یافته و فعالیتهای مذهبی سازمان یافته) و روحیه داشتن و دلگرمی به زندگی ، همبستگی مثبتی وجود دارد. به علاوه اسپیکا و همکارانش ، 36 مطالعه تجربی در مورد مرگ و درگیری مذهبی را مرور کردند و نتیجه گرفتند که ایمان قویتر ، یا معتقد بودن به زندگی بعد از مرگ با ترس کمتر از مرگ ، همبستگی دارد. همچنین افرادی که نمره بالاتری در شاخص مذهب درونی داشتند، ترس کمتری را از مرگ گزارش کردند.
مذهب و مقابله با اضطراب
مطالعات دیگر ، تاثیر مداخلات مذهبی را در کاهش اضطراب و تحمل فشارهای روانی پس از بهبودی نشان دادهاند. به عنوان مثال ، نتایج دو بررسی نشان داد، کسانی که به اعتقادات مذهبی پایبند بودند، اضطراب و ناراحتی کمتری را نسبت به کسانی که به اعتقادات مذهبی پای بند نبودند، گزارش کردهاند. گارنتر و همکاران در زمینه سلامت روانی و اعتقادات مذهبی شش مقاله را مورد بررسی قرار دادند.
دریافتند که در تمام این مطالعات بین اعتقادات مذهبی و سلامت روانی رابطه مثبتی وجود دارد. هانت ، سازگاری زناشویی 64 زوج را مورد بررسی قرارداد و نشان داد که مذهب بطور مثبت با سازگاری زناشویی ، خوشحالی و رضایت زناشویی بالاتر ارتباط دارد و همچنین نتیجه گرفت که مذهب یک عامل مهم در جلوگیری از طلاق است.
مذهب و تصور ذهنی از مرگ
زاکرمن و همکاران در پژوهشی گزارش کردند، در افراد سالمندی که نمره کمتری در شاخص مذهبی بودن به دست آوردند، میزان مرگ و میر 42 درصد بود، در حالی که این میزان برای افراد سالمندی که نمره شاخص مذهبی بالایی داشتند، 19 درصد بود. در مطالعه دیگری کونینگ ، کلین و همکاران دریافتند که سرطان در بین افرادی که نمره بالاتری در شاخص مذهبی درونی کسب میکنند کمتر شایع است. در بررسی دیگری ، مشاهده کردند افرادی که همیشه از مقابلههای مذهبی استفاده میکنند، نسبت به افرادی که کمتر و گاهی از این مقابلهها استفاده میکنند، در 9 شاخص از 12 شاخص سلامت روانشناختی ، نمرات بالاتری کسب کردند.
موریس اثر زیارت مذهبی را روی افسردگی و اضطراب 24 بیمار سالمند بررسی کرد. او دریافت که علائم آنها بعد از زیارت رفتن کاهش زیادی داشته و حداقل تا ده ماه بعد از برگشتن از زیارت هم این اثر ادامه دارد. در مطالعه دیگری ، مکینتوش نقش مذهب را در سازگاری افراد با یک رویداد معنیدار زندگی بررسی کرد. او با 124 پدر و مادری که کودک خود را به علت سندرم مرگ ناگهانی از دست داده بودند، مصاحبه کرد و دریافت که مذهبی بودن با یافتن معنی در مرگ ارتباط مثبتی دارد. به علاوه مذهبی بودن با افزایش صلاحیت روانی و کاهش ناراحتی در بین والدین در طی 18 ماه بعد از مرگ کودکانشان ، ارتباط داشت.
علیرغم این که اکثر تحقیقات ذکر شده در ادیان دیگری صورت گرفته است و از آنجایی که باور و اعتقاد ما مسلمانان بر این است که دین اسلام به عنوان یک ایدئولوژی ، ارائه دهنده کاملترین و سلامت سازترین سبک زندگی بشریت است و احکام و دستورات آن حوزههای وسیع اخلاقی ، بین فردی ، بهداشتی و اجتماعی را در برمیگیرد، لذا مطالعه علمی اثرات و نقش متغیرهای مذهبی در سلامت روانی یک ضرورت اساسی به نظر میرسد.
منبع : www.roshd.ir - رشد
سلام.خوبی؟چه مطالب قشنگی.لینکت کنم؟
رضوان بانوی عزیز
اظهار لطف کرده بودین که مایه خوشجالی شد
نوشته بودین: { منو به عنوان وکیل به منیژه معرفی کنید تا به عشقش برسونمش من تخصص در تشخیص سره از ناسره دارم اگر این عشق الهیست من با پدر منیژه درگیر میشم}
میخواستم بگم. در حالی که آب در کوزه هست - چرا باید گرد جهان گردید؟!؟
ضمنا نوشته بودین لیدا دنبالم میگرده ! - لطف که دارین - آدرس دوستان دیرین را بهش میدادین!....
بهرحال منم دوست دارم رفقای (رنگ عوض نکرده) سابق را دوباره ببینم... اگه میشه آدرس مستقیم وبلاگ او را برام بگیرید و یا آدرس مرا باو بدهید.
رضوان بانو خانم
شما دوست داشتنی هستی
رضوان بانو
متاسفانه هیچ یک از یادداشت های پست شده لیدا صفحه (کامنت) ندارن و پست الکترونیک او نیز - باز نمیشه.
اگه شما با او تماس دارین - ازش بخواین تا صفحه کامنت ها رو (اگه دوست داره) باز بگذاره..
رضوان بانو
باتشکر از پیامی که گذاشته بودین.
متاسفانه هیچ یک از یادداشت های پست شده لیدا صفحه (کامنت) ندارن و پست الکترونیک او نیز - باز نمیشه.
اگه شما با او تماس دارین - ازش بخواین تا صفحه کامنت ها رو (اگه دوست داره) باز بگذاره..
سلام دو- سه - چهار و پنج باره
قبلا خدمت رضوان بانوی مهربون و (بیشتر افراطی) عرض کرده بودم که من با آدرسی که دادین - قادر به برقرار ی ارتباط با دوست مشترک مون (لیدا) نیستم.
بنابراین حالا که دنبال آدرس من هست - و شما با او در ارتباط هستین- آدرس وبلاگ او را برایم بنویسید و یا آدرس مرا باو بدین ... خداوند یک دراین دنیا و هزار در آخرت مرحمت فرماید!..
بازم سلام !
داشتم وبگردی میکردم - چشمم به افاضاتی افتاد که یک آخوند به قول شما (کتاب خون) برای امت وا مانده در صحنه بیان کرده است . او گفته است که:
{ امام جمعه شهرستان مهریز در ادامه گفت یکی از مهمترین کارها برای بستر سازی وریشه کن کردن هر گونه معصیت در تفرجگاها به کار گیری و مشارکت نیروی انتظامی و سپاه پاسداران در امر تامین امنیت تفرجگاها است نیروی انتظامی باید به اندازه ای که به حفاظت از انبار اسلحه بها میدهند باید بیشتر از ان به حفاظت از ناموس مردم بها بدهند حفاظت از ناموس مردم مهمتر از حفاظت از انبار اسلحه است. در کشور همانطور که برای مکان های مختلف مهم نظامی تمامی امکانات را برای حفاظت از انها به کار میگیرند باید بیشتر از ان امکانات خود را برای حفاظت از ناموس مردم به کار گیرند و متاسفانه مسئولین ما این ضرورت را احساس نکرده اند و بنده به کرات در خطبه های خود این مسئله را باز گو کرده ام}.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
این مومن کتاب خون - هنوز درنیافته است که جوامع امروز با رسومات (جنگل) ها- اداره نمیشوند. نمیخواهد یاد بگیرد که آدم ها تابع شرایط جامعه ای هستند که درآن زندگی میکنند...
نچاق جون !
مرقوم فرمودید{ سلام عزیز نازنین آریا
میشه بپرسم کجا تشریف دارید؟لیدا خانم از سوئیس دنبال آدرس شما میگردد به وبلاگش سر بزنید لطفا تا شما را عضو ایران بحث جدید کند دوستدار ادامه بحث باشماست}.
میخواستم عرض کنم که! : در صفحه نخست وبلاگ دوست قدیمی مون لیدا(آدرس) وبلاگ اینجانب همراه با سایر وبلاگ دوستان- حی و حاضر است و میشود به راحتی (یاد) دوست کرد.
متاسفانه لیدا در هیچ یک از یادداشت هاش - صفحه (نظریات) را باز نگذاشته است.
دوست دیرینم
رضوان بانوی عزیز
تو همواره عامل رونق بازار بی ریای (دوستان) دیرینی.
سلام عزیزم.
من این مطلب رو کامل نخوندم چون چشام قیلی ویلی میره ولی من یه سوال داشتم
چجوری هست که مذهب باعث افزایش اضطراب و عذاب وجدان هم میشه ؟
راستش برای من اینجوری شده و کم حرص خوردنی دارم اینم اضافه شده؟
سوالم جدیه چون واقعن واقعن خیلی دچار دوگانگی شدم.